Directieverslag

Ontwikkelingen gedurende het boekjaar
AVROTROS maakt kwalitatieve en innovatieve programma’s die voor iedereen toegankelijk zijn. Dat is ook in 2016 uitgangspunt geweest voor onze programmering.

Investeren in de kwaliteit van onze programmering is een continue punt van aandacht. In de productie van onze programma’s gebeurt dit primair door te investeren in de kwaliteit van onze medewerkers. Deze wordt gestimuleerd door opleiding en kennisuitwisseling zowel intern als extern. Om beter te kunnen achterhalen of onze ambities op dit gebied ook door het publiek worden herkend is in 2016 de capaciteit op marktonderzoek verhoogd. Er wordt dagelijks onderzoek gedaan naar niet alleen
het aantal kijkers en luisteraars maar ook de waardering van deze kijkers en luisteraars voor onze programma’s. Dit zijn belangrijke gegevens bij de verdere ontwikkeling.

Op het gebied van innovatie is in 2016 veel gerealiseerd. Bestaande programma’s hebben zich verder ontwikkeld zoals Radar en het Junior Songfestival. In 2016 is Radar Radio ontwikkeld dat sinds januari 2017 wordt uitgezonden op NPO Radio 1. Radar en Radar Radio online zijn inmiddels enorm succesvol. Doelstelling was dat de artikelen van Radar Radio op de website van NPO Radio 1 door 7.000 mensen moet worden bezocht. Na de eerste maand staat de teller op 120.000 bezoeken. Ook het online domein is onverminderd populair. Radar heeft in 2016 de prijs voor populairste mediawebsite 2016 in ontvangst mogen nemen. Daarnaast bezoeken inmiddels 2 miljoen unieke bezoekers maandelijks het online domein van Radar. Het Junior Songfestival is in 2016 volledig online uitgezonden. Op Instagram had het programma in korte tijd 50.000 volgers. Er was een Youtube-kanaal dat inmiddels meer dan 88.000 abonnees telt en 1 miljoen views realiseerde binnen 2 maanden. Ook bij andere programma’s wordt Social Media een steeds vanzelfsprekender onderdeel van de communicatie. Er zijn ook veel nieuwe programma’s geweest die vernieuwing hebben gebracht. Een belangrijk voorbeeld daarvan is het programma Hunted op NPO 3. Hunted is een sociaal experiment dat zich vooral buigt over de vraag of verdwijnen in deze moderne tijd nog mogelijk is en of privacy eigenlijk nog wel bestaat. In Hunted proberen twaalf kandidaten om 21 dagen uit handen te blijven van een team van opsporingsexperts. Het programma bood daarmee ook een inkijkje in de psychologie van voortvluchtigen; het onderwerp van het gedragswetenschappelijk onderzoek aan de Universiteit Twente. Het thema is zeer actueel in het kader van bijvoorbeeld de recente jacht op terreurverdachte Salah Abdeslam uit Brussel.

Op het gebied van toegankelijkheid wordt kritisch gekeken naar onze eigen ambities maar vooral ook naar de resultaten. Maatgevend hierin is of alle groepen in de bevolking ook daadwerkelijk worden bereikt. Hier wordt regelmatig marktonderzoek naar gedaan. AVROTROS heeft (na NOS) het hoogste maandbereik bij veel doelgroepen, over de hele breedte van het spectrum. Zowel in de verschillende leeftijdsgroepen als in de verschillende sociale klassen. Ook gesegmenteerd naar culturele affiniteit is het bereik hoog.

Vooral het bereik onder de groepen met een lagere culturele affiniteit en met een lagere sociale klasse is belangrijk omdat deze groepen relatief moeilijk worden bereikt via de traditionele media. Programma’s die daaraan een bijdrage leveren zijn onder meer het actualiteitenprogramma EenVandaag, het consumentenprogramma Radar en het Eurovisie Songfestival.

AVROTROS had in 2016 naast bovengenoemde ambities ook ambities op het gebied van personeel, positionering van de omroep, de ambitie om te investeren in duurzaamheid en op financieel gebied.

Met betrekking tot het personeel is onder meer geïnvesteerd in het verder verhogen van de kwaliteit van de leidinggevenden. Dit is gedaan door het in kaart brengen van de competenties en kwaliteiten van alle afdelingshoofden en door individuele begeleiding. In 2016 is de mediadirecteur na 12½ jaar in dienst te zijn geweest vertrokken. Een nieuwe mediadirecteur zal een belangrijke rol gaan spelen bij het inspelen op de snelle ontwikkeling van de media en de maatschappelijke rol van de programmering van AVROTROS als publieke omroep. De verwachting is dat een opvolger in de loop van 2017 zal kunnen aantreden.

Ten aanzien van de positionering is er in 2016 veel aandacht besteed aan de verantwoording van de maatschappelijke waarde van de programmering en de omroep. Dit is onder meer gebeurd in het jaarverslag over 2015 dat in mei 2016 is gepubliceerd. Daarin is verwoord wat de maatschappelijk waarde is van de onderdelen van onze programmering. Daarnaast wordt actief samengewerkt met de NPO in de ambitie de komende jaren gebundeld te gaan rapporteren over een aantal indicatoren die deze maatschappelijke waarde verder inzichtelijk maken. Ook rapporteren we over de omvang en aard van onze samenwerking met maatschappelijke en culturele organisaties onder andere met de eigen ensembles van de Stichting Omroep Muziek (SOM), en over de omvang en aard van door ons gefinancierde en ge(co)produceerde films, dramaseries, documentaires en andere vormen van kunst en cultuur. Op het gebied van duurzaamheid is in 2016 een belangrijke stap gezet door de ondertekening van de Green Deal. In deze Green Deal spreken de mediabedrijven de intentie uit om voor de periode van 2016 tot en met 2020 tenminste 70% van hun stroomverbruik te verduurzamen.

Financiële gang van zaken

De inkomsten zijn in 2016 belangrijk hoger dan vorig jaar (18%). Dit is vrijwel volledig het gevolg van het groter aantal geplaatste programma’s op televisie. De overige inkomsten gerelateerd aan neven- of verenigingsactiviteiten daalden ten opzichte van vorig jaar. Na een negatief exploitatieresultaat in 2015 is het resultaat over 2016 positief (€ 3,4 miljoen). Dit wordt grotendeels veroorzaakt door de hogere vergoeding voor programma’s vanuit de NPO waardoor minder eigen middelen hoefden te worden ingezet.

De liquiditeit en solvabiliteit zijn fors verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door de afname van de voorraadpositie die vorig jaar uitzonderlijk hoog was. Anderzijds wordt hieraan bijgedragen door het positieve exploitatieresultaat.
De verbeterde liquiditeit maakt het mogelijk de langlopende lening vervroegd af te lossen. Dit is begin 2017 gebeurd. Naast de liquiditeitspositie beschikt AVROTROS ook nog over een rekening-courant faciliteit van € 7 miljoen.

Risico- en Compliance management

AVROTROS heeft een gedegen risicomanagementsysteem ingevoerd met als doel om de organisatiedoelstellingen te helpen realiseren. Het risicomanagement was in 2016 een integraal onderdeel van integere- en beheerste bedrijfsvoering. AVROTROS heeft een risicogovernance, waarbij elk risico en elke beheersingsmaatregel een eigenaar kent, zodat verantwoordelijkheden duidelijk zijn belegd. In het proces van risicomanagement worden ook de risico’s meegenomen ten aanzien van wet- en regelgeving, te denken valt dan aan privacy- en mediawetgeving. Er zijn binnen AVROTROS aangewezen functionarissen die het proces van risicomanagement en compliance monitoren en opvolgen. In 2016 is het risicomanagementsysteem nader geëvalueerd en verder geoptimaliseerd.

AVROTROS heeft een keuze gemaakt voor een risicomanagementraamwerk dat aansluit bij de werkwijze en cultuur van AVROTROS en als marktconform bestempeld kan worden, naast de geldende richtlijnen ten aanzien van risicomanagement. Zo werken wij met het COSO-Enterprise Risk Management (ERM) en het RAVC-model voor het concretiseren van het risicomanagementproces aan de ene kant en de risicohouding en risicobereidheid aan de andere kant.

AVROTROS heeft bovenstaande proces ingedeeld naar twee cycli:
De strategische risicomanagementcyclus: deze cyclus behelst onder andere het inrichtingsvraagstuk over risicogovernance, risicohouding van het directieteam en risicobereidheid vastgesteld door het directieteam en de strategische risico’s in relatie tot het strategisch plan. Deze hele cyclus is door het directieteam in 2016 wederom herijkt en afgestemd met de RvT.

De operationele risicomanagementcyclus: deze cyclus gaat over het expliciteren van de operationele (IT)-, journalistieke-, compliance- en financiële risico’s die gelopen worden op alle afdelingen. Deze risico’s worden opgenomen in de risicomanagement rapportage van AVROTROS en worden door alle afdelingshoofden opgevolgd en besproken met de directie.

Alle twee cycli maken onderdeel uit van de reguliere planning & control cyclus van AVROTROS en vormt zo een integraal onderdeel van de gehele bedrijfsvoering.

Onderstaand een overzicht van de voornaamste risico’s en het risicoprofiel van AVROTROS

Op strategisch niveau zijn beheersingsmaatregelen gericht op (externe) communicatie en interne innovatie.

Operationeel zijn de beheersmaatregelen ten aanzien van de programmering gericht op een goede afstemming met de NPO. Te aanzien van de producties wordt veel geïnvesteerd in kennisverhoging en afstemming met producenten en het reduceren van fouten in het primaire proces.

De financiële beheersmaatregelen ten aanzien van de Verenigingsexploitatie zijn gericht op het beperken van de uitstroom van leden. Ten aanzien van de liquiditeit wordt de liquiditeitsplanning verder verbeterd. Het gaat hier ook om beheersingsmaatregelen die toezien op doelmatigheid en rechtmatigheid.

De beheersmaatregelen op het gebied van compliance risico’s richten zich op het vergroten van de bewustwording in de organisatie en de formalisering van processen.

Organisatie
Vanuit de ambitie uitgesproken dat AVROTROS de beste werkgever in de media wil zijn, zijn in 2016 stappen gezet om de relatie met het personeel te optimaliseren. Eind 2015 is een medewerkerbelevingsonderzoek uitgevoerd, waaruit een hoge werktevredenheid en een grote betrokkenheid bij AVROTROS is gebleken. Op basis van de uitkomsten en met het in 2015 gerealiseerde functiehuis als basis, is het personeelsbeleid op diverse vlakken aangepast en verscherpt.

Als onderdeel van het lopende ontwikkelingen waarin het vitaliteitsbeleid centraal staat, is in 2016 een pilot gedraaid onder een aantal afdelingen met een talentontwikkelingstool. Deze tool brengt in kaart waar de talenten van de diverse personeelsleden liggen en hoe deze geoptimaliseerd kunnen worden binnen de groepsdynamiek van een afdeling. Deze pilot is goed ontvangen en zal in 2017 verder worden uitgerold langs alle leidinggevenden en in 2018 langs de rest van de organisatie. De tool draait om competentie en geeft personeel meer inzicht in waar en vooral hoe en waarom ze bijdragen aan het grotere geheel. Uitgangspunt is wederom de hogere betrokkenheid, optimale ontplooimogelijkheden en een geoptimaliseerde kwaliteit van werk én werktevredenheid.

Over het hele jaar genomen waren er in 2016 gemiddeld 386 FTE in dienst (387 in 2015). Totaal gaat het om 43,2 procent man en 56,8 procent vrouw.

Het gezondheidsmanagement van AVROTROS kijkt voorbij verzuim en ongevallen. Het doel is om medewerkers duurzaam inzetbaar te houden en daarbij aandacht te besteden aan risicofactoren op het werk en in de privésfeer. Oog voor persoonlijke ontwikkeling en betrokkenheid is daarbij essentieel. Gezondheidsmanagement, waaronder het arbo- en verzuimbeleid, maakt daarom een aanzienlijk deel uit van het personeelsbeleid zoals AVROTROS dit voor ogen heeft.

Het ziekteverzuim percentage was 3,50 procent. Ten opzichte van 2015 (4,35 procent) een significante daling.

De directie realiseert zich dat men een bijzondere verantwoordelijkheid heeft omdat de omroep publiek geld ontvangt om haar taken uit te oefenen. Integriteit is dan ook een principe van het beleid van AVROTROS. Belangrijk onderdeel daarvan is het voorkomen van belangenverstrengeling. Dit gebeurt door te sturen op een open organisatiecultuur waarin wordt gesproken over normen en waarden. Specifiek voor leidinggevenden geldt dat er aandacht is voor voorbeeldgedrag. Voor alle medewerkers geldt dat jaarlijks wordt gevraagd om een compliance verklaring in te vullen waaruit blijkt dat geen sprake is van belangenverstrengeling conform de Code Goed Bestuur en Integriteit Publieke Omroep. Daarnaast is een klokkenluidersregeling van kracht conform eerder genoemde code.

Naleving van de wet- en regelgeving (inclusief zelfregulering van de sector) behoort tot de primaire taken van AVROTROS. Richtlijnen en regelingen Code Goed Bestuur en Integriteit Publieke Omroep worden volledig nageleefd. Er is verder een focus op compliance bij de Mediawet, Aanbestedingswet, Wet normering topinkomens, CIPO en richtlijnen vanuit het Commissariaat voor de Media.

In 2016 is er aandacht besteed aan de verbetering van de interne organisatie. Bedrijfsprocessen die deugdelijk zijn ingericht en zorgvuldig worden beheerst, leveren een belangrijke bijdrage aan een gedegen administratieve organisatie en verkleinen het risico dat publiek geld wordt besteed aan doeleinden waar het niet voor is bestemd. Zo wordt in de administratie een zorgvuldig onderscheid gemaakt tussen hoofd- en neventaken om publieke- en private geldstromen te kunnen verantwoorden. In 2016 is gewerkt aan de vervanging van twee belangrijke administratieve systemen (financieel en personeel) per 1 januari 2017 om de processen nog beter te kunnen stroomlijnen en beheersen.
Daarnaast is er aandacht geweest voor de vastlegging van overeenkomsten zodanig dat die overeenkomsten gedateerd en getekend zijn en een duidelijke beschrijving bevatten van de producten en diensten die worden geleverd. De externe accountant constateerde in haar management letter dat AVROTROS “in control” is over de belangrijkste processen.

De financiële verslaglegging is opgesteld volgens het Handboek Financiële Verantwoording 2016 en is voorzien van een goedkeurende controleverklaring van de externe accountant.

Bedrijfsvoeringverklaring
Op alle landelijke publieke omroepinstellingen is een omroepbrede gedragscode van kracht, te weten de ‘Gedragscode Goed Bestuur en Integriteit Publieke Omroep 2012’. AVROTROS conformeert zich aan deze gedragscode. Een van de onderdelen van de ‘Gedragscode Goed Bestuur en Integriteit 2012’ is dat ieder jaar een bedrijfsvoeringverklaring wordt afgegeven door de leiding van AVROTROS.

Bedrijfsvoering is in deze verklaring als volgt gedefinieerd: ‘de sturing en beheersing van de bedrijfsprocessen binnen de organisatie om de gestelde (beleids)doelstellingen te kunnen realiseren’.
Ten behoeve van deze verklaring zijn volgende onderwerpen nader beschreven:

Risicomanagement: de wijze van sturing en beheersing inzake de onderstaande risico’s:
• strategische risico’s
• operationele risico’s
• financiële risico’s
• compliance risico’s (naleving wet- en regelgeving)

 Administratieve organisatie en het systeem van informatievoorziening
• Managementinformatiestromen
• Registratie van verplichtingen en contracten

Kwaliteitsborging: de wijze van sturing en beheersing inzake kwaliteitsdoelstellingen (beleid)

Personeel: de wijze van sturing en beheersing inzake personeelsdoelstellingen (beleid)

Integriteit:
• de wijze van sturing op en beheersing van integriteitsdoelstellingen (beleid);
• uitleg van afwijkingen betreffende de ‘Gedragscode Goed Bestuur en Integriteit Publieke Omroep 2012’; en informatie over misbruik en oneigenlijk gebruik

Scheiding van publieke en private geldstromen: sturing en beheersing inzake de scheiding van van hoofd- en neventaken

Van de bovenstaande onderwerpen is een beschrijving van de sturing en beheersing op hoofdlijnen in dit bestuursverslag opgenomen.

Op basis van de huidige inzichten en onderkende risico’s verklaart de directie dat niet is gebleken dat de bedrijfsvoering in 2016 niet heeft gefunctioneerd. Deze bedrijfsvoeringsverklaring heeft de directie besproken met het toezichthoudende orgaan.

Toekomst
De directie verwacht dat de komende jaren twee ontwikkelingen belangrijk zullen zijn voor de toekomst van AVROTROS. De eerste betreft de discussie over de maatschappelijke rol van de publieke omroep en haar programmering en de inrichting van het publieke bestel. De tweede betreft de snelle ontwikkeling van de mediatechniek en -consumptie en het effect daarvan op (het bereiken van) onze doelgroepen.

De directie voelt de verantwoordelijkheid om de maatschappelijke waarde van de AVROTROS programmering nog meer voor het voetlicht te brengen. Dit zal zelfstandig gebeuren maar ook tezamen met de NPO omdat hierin een verantwoordelijkheid wordt gevoeld voor de gehele publieke omroep. Daarnaast is de directie van mening dat het huidige bestel een bijzondere waarde heeft. Hoewel er steeds meer discussie is over de maatschappelijke verankering leidt het huidige bestel tot kwalitatieve programmering die efficiënt geproduceerd wordt. Dit is niet ondanks het bestel maar dankzij het bestel. Het feit dat de publieke omroep in Nederland uit verschillende organisaties bestaat leidt tot pluriformiteit en concurrentie op kwaliteit en efficiëntie. In vergelijking met vrijwel alle andere Europese landen wordt in Nederland hoogwaardige Televisie, Radio en online content geproduceerd voor relatief heel weinig budget. De directie zal zich dan ook blijven inzetten voor behoud van deze kwaliteiten van dit bestel.

De snelle ontwikkeling van de mediatechniek en –consumptie is niet alleen een bedreiging voor de traditionele media maar ook een kans. Dat maken de eerder genoemde ontwikkelingen van de programma’s Radar en Junior Song ook duidelijk. Als illustratie kan ook het kanaal AVROTROS klassiek over klassieke muziek op Youtube dienen dat ongekend succesvol is met bijna 100.000 abonnees en bijna 50 miljoen weergaven. De directie zal de komende jaren dan ook sturen op het benutten van de kansen die de ontwikkelingen op alle nieuwe media bieden om bestaande en nieuwe doelgroepen met onze programma’s te bereiken.

Voor 2017 is budget gereserveerd om nog beter mee te kunnen gaan met de snelle ontwikkelingen in de mediatechniek. De verwachting is dat dit zal leiden tot een beperkt verlies dat kan worden opgevangen met de beschikbare reserves en dat geen financiering hoeft te worden aangetrokken. In de personeelsbezetting wordt geen grote op- of afbouw verwacht al zal wel worden gezocht naar medewerkers met voldoende affiniteit met de nieuwe media in de werving.

Hilversum, 6 april 2017

De Statutaire Directie:

E.G.J. van Stade, Algemeen directeur
N. van ‘t Hooft, Zakelijk directeur